همراهان عزیز سلام
خانه‌های قدیمی ایران، بخشی از حافظه تاریخی ملت ایران به حساب می‌آیند. پیشینه معماری در ایران به هزاره هفتم پیش از میلاد می‌رسد. از آن زمان تاکنون، این هنر خود را در عرصه‌های گوناگون، به ویژه در خانه‌های سنتی ایران نمایان ساخته و به مرور تکامل یافته است.
از شهر یزد که اولین شهر خشتی جهان و دومین شهر تاریخی جهان بعد از ونیز ایتالیا است، تا خانه‌های قدیمی در همدان و هگمتانه می‌توان روند تغییرات خانه‌های تاریخی ایران را درک کرد. شهر قم نیز چندین نمونه از خانه‌های قدیمی و تاریخی متعلق به عصر صفویه و قاجار و پهلوی را در دل خود جای داده است که بازدید از هر کدام صفا و جذابیت خود را به همراه دارد.
در مقاله‌های گذشته به معرفی دو نمونه از این جاذبه‌های معماری و تاریخی با عنوان خانه تاریخی یزدان پناه و خانه تاریخی طباطبایی پرداختیم.
در مقاله این هفته قمگردی قصد داریم به معرفی یکی دیگر از آثار فاخر تاریخی و معماری در این حوزه بپردازیم. عمارت تاریخی وفایی…
لطفا تا پایان با قمگردی همراه باشید…
عمارت تاریخی وفایی، اثر به جا مانده از مزرعه مسکونی متعلق به محمدحسین خان خلج می‌باشد. که در عصر خود مرکز سکونت خان و سایر اهالی روستا بوده است.
عمارت تاریخی وفایی شامل مجموعه مرکزی در دو طبقه با اتاق‌های متعدد و سرسرا در امتداد شرقی–غربی به طول ۸۰ و عرض ۲۵ متر با دو ایوان شمالی و جنوبی است. دو حیاط بزرگ با حوض مستطیل شکل در دو سوی شمالی و جنوبی ساختمان است.
در سمت شرقی عمارت تاریخی وفایی، باغ بزرگی با جوی‌های روان و انواع درختان میوه به چشم می‌خورد. آب به دست آمده از قنات و یک حلقه چاه، درختان و فضای سبز اطراف را سیراب می‌نماید.
یکی دیگر از جاذبه‌های فوق‌العاده دیدنی و کم نظیر عمارت تاریخی وفایی، آب‌انبار بزرگ آن است که به محض ورود به حیاط عمارت چشم هر بیننده‌ای را به خود جلب نموده و عظمت و بزرگی خود را به رخ می‌کشد.
نزدیک آب انبار که می‌شوی، نسیمی خنک همراه با بوی نم آجر، خستگی و گرمای هوا را برایت قابل تحمل می‌نماید. از پله‌های آب انبار که پایین می‌روی، حس طراوت و تازگی را لمس می‌کنی… پله‌ها را یکی یکی به ذوق دیدن آب انبار طی می‌کنی. کم کم به پایین‌ترین پله می‌رسی.
از ورودی آب انبار که وارد می‌شوی، سازه‌ای بزرگ و عظیم از هنر و خلاقیت در عین سادگی حواست را به خود جلب می‌کند. سقف بلند آب انبار چشمانت را به سمت خود می‌کشد. می‌چرخی و می‌چرخی، شاید بیاد خاطرات کودکی می‌افتی، نفسی عمیق می‌کشی، روحت در حال شارژ شدن است. اصلا بهتر است ادامه این حس را خودت تجربه کنی…
از آب انبار که خارج می‌شوی، به محض ورود به حیاط عمارت، ساختمانی دو طبقه با درب‌های چوبی و شیشه‌ای رنگی در جلوی دیدگانت خود نمائی می‌کند. دو اتاق با سه درب در طرفین و یک اتاق بزرگ با پنج درب در وسط به وسیله دو راهرو از هم جدا شده‌اند.
قبل از رسیدن به سرسرا می‌بایست از کنار حوض بزرگ چهار گوشی که اطراف آن را باغچه‌های مملو از گل‌های رز و رنگارنگ پر کرده است، گذر کنی. در زمان قدیم معمولا سه دری، نام اتاق خواب بوده و پنج دری به عنوان اتاق مهمانی مورد استفاده قرار می‌گرفته است. در عمارت تاریخی وفایی، اتاق‌ها هر یک به نوبه خود مستقل و جداگانه هستند، اما میان آنها در چوبی کار گذاشته شده تا در صورت نیاز به صورت موقت فضای بزرگتری ایجاد شود.
از راهروها که رد می‌شوی عکس‌هایی از زمان قبل از بازسازی عمارت تاریخی وفایی دیده می‌شود. در کنار هم قرار دادن وضعیت قبلی و فعلی عمارت، ذوق و همت و سلیقه مالک را برای ایجاد چنین فضایی مشخص می‌نماید. بعد از عبور از راهروها وارد حیاط دوم می‌شوی.
حیاط دوم هم دارای حوض بزرگ چهار گوشی است که فواره‌ای در میان آن آب را به رقص وا می‌دارد.
درکنار حیاط‌ها، فضای سرسبز و باشکوه باغ بزرگ عمارت وفایی است. فضای باغ و حیاط بوسیله دیوار آجری مشبکی از هم جدا شده است. به طرف باغ که می‌روی، زیبایی دوچندان می‌شود. یک طرف ساختمانی با معماری قجری و در سوی دیگر باغی با درختان سر به فلک کشیده….
حوض آب بافواره میانش خود نمایی کرده و حس تازگی و شادمانی را صدبرابر می‌نماید. پس بیایید و ببینید!
عمارت تاریخی وفایی، در روستای قاضی بالا واقع در بخش خلجستان قم، بازمانده از دوره قاجار می‌باشد که با شماره ۳۰۵۳۴ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
نکته طلایی:
- مجموعه وفایی با خدمات رستوران ایرانی و ایتالیایی، کافی شاپ و قلیان سرا در خدمت مراجعین محترم می‌باشد.
- فضا و معماری کم نظیر عمارت در کنار باغ و فضای سبز، امکان فیلم برداری و عکس برداری را فراهم می‌سازد.
- ساعات کاری مجموعه همه روزه از ساعت 18 الی 24 می‌باشد.
آدرس: قم/ کیلومتر 25 محور قم – سلفچگان/ خروجی تاج خاتون/ روستای قاضی بالا/ عمارت تاریخی وفایی (مسیریابی در بلد)
شماره تماس و هماهنگی: 33678333- 025 / 09196926176
اینستاگرام: emaratvafaei
