همراهان عزیز سلام
تیمچه فرش بازار قم از شاهکارهای معماری بناهای تجاری و فرهنگی عصر قاجاریه است که در تاریخ ۱۱ مرداد ۱۳۷۶ با شماره ثبت ۱۹۰۲ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده و سرپنجه خالقش اثری شاخص و ارزشمند از معماری اسلامی و ایرانی را چون نگینی در قلب این بازار برای سالیان دراز برجای گذاشته است.
در مقاله‌های گذشته به معرفی تعدادی از اماکن تفریحی و سرگرمی استان قم همچون خانه معما، مجموعه باغ پرندگان، موزه آستانه مقدسه قم، شهربازی بوستان علوی، شهربازی زرافه نیلی، سورتمه بوستان علوی و استخر یاس نبی پرداختیم.
این هفته در سفری به دل تاریخ، به سراغ یکی دیگر از جاذبه‌های منحصر به فرد استان قم می‌رویم. اثری ارزشمند از معماری اسلامی و ایرانی، یادگاری از دوران قاجار که با ظرافت و زیبایی خود هر بیننده‌ای را مجذوب می‌کند. با ما همراه باشید تا این شاهکار معماری را به شما معرفی کنیم.
لطفا با ما همراه باشید.
معرفی تیمچه فرش بازار قم
این اثر کم‌نظیر که نمونه‌های مشابه آن را می‌توان در تیمچه‌های امین‌الدوله کاشان و حاجب‌الدوله تهران دید، توسط استاد حسن معمارباشی قمی در سال ۱۳۰۱ هجری قمری (۱۲۶۲ هجری شمسی) و در دوران ناصری طراحی و اجرا شد.
بر اساس اسناد و مدارک موجود از این اثر بانی ساخت بنا از ابتدا این تیمچه را جهت تجارت فرش ساخته و رونق تجاری تیمچه بزرگ قم در آن زمان نشان دهنده درایت و نیاز بازار بوده است.
ساخت طاق تیمچه بزرگ قم با دهانه بالغ بر ۱۶ متر و ارتفاع ۱۵ متر به واقع یکی از شاهکارهای معماری در بناهای تجاری و فرهنگی عصر قاجار است.
این بنا متشکل از دو بخش تیمچه و سرا است که فضای صحن و حجره‌ها در قسمت تیمچه و کارگاه‌های رفوگری و حیاط پشتی در فضای سرا قرار دارد.
ورودی این فضا نیم هشتی است با صحن مرکزی به مساحت ۳۸۵ متر به شکل مستطیل که دو سوم از کل تیمچه را در بر گرفته و با سه طاق گنبدی پوشیده شده است.
در زیر پوشش طاق می‌توان تزئینات با شکوهی از گچبری را مشاهده کرد که حاکی از مهارت در تزئینات و هندسه مبتکرانه آن است.
صحن مرکزی دو طبقه حجره را داراست که اکثر آنها به تجارت فرش اختصاص یافته است و شامل ۲۷ حجره در همکف و ۱۵ حجره در طبقه فوقانی با درهای چوبی و تزئینات می‌باشد.
هماهنگی و هارمونی در بکارگیری رنگ‌های متنوع نشان از ذوق معمار آن دارد.
از سویی تقارن فضاهای تیمچه، بیننده را از گنجی و عدم درک بنا رهایی می‌بخشد و این شیوه نظام‌مندی بنا سبب جذب افراد به مرکز صحن تیمچه می‌شود.
هماهنگی معماری بنا با اقلیم شهر قم باعث شده فضای صحن در فصول مختلف مطبوع بوده و فضایی جهت تلطیف سرمای زمستان و گرمای تابستان فراهم شود.
نورپردازی ظریف و هنرمندانه تیمچه که از روزنه‌های گنبدهای سه‌گانه و نورگیرهای بدنه بنا به داخل می‌تابد، فضایی بدیع و چشم‌نواز را خلق کرده است.
این تیمچه حیاتی به وسعت ۸۵ متر به شکل مستطیل و سکوهایی در اطراف دارد.
تزیینات این بخش آجری و بسیار زیبا و منقش است که باعث شده فضا از حالت یکنواختی خارج شود.
نظر قمگردی:
تماشای بناهای تاریخی، انسان را به سفری در زمان میبرد و غرور و شکوه گذشته را به او یادآوری می‌کند. تیمچه فرش بازار قم شاهکاری از معماری ایرانی، با ظرافت و زیبایی خود هر بیننده‌ای را مجذوب می‌کند.
نکته طلایی:
- بازدید از این مکان در ساعات فعالیت بازار قم امکان پذیر است.
- هیچگونه هزینه‌ای بابت ورود به این مکان از شما دریافت نمی‌شود و رایگان است.
آدرس: قم / 4راه بازار / بازار بزرگ قم / اواسط بازار / تيمچه فرش
